859. Axencias de calificación (II)

(O peor de todo, é que despois de ver que nas latas de "caviar" había sardiñas, e algunhas xa apodrecidas, seguen á venda no supermercado... e véndense!)

Despois de finalizar o símil alimentario, imos tratar de ordenar un pouco isto, que non é fácil, así que iremos paso a paso e que ninguén espere ter tódalas súas preguntas contestadas ó remate, pero si polo menos un camiño aberto para buscar as respostas.

Que é unha axencia de calificación?
Aparte da resposta que máis de media poboación dariamos despois de "non sei", é dicir, "son uns fillos de ****, uns ****, ...", existe unha algo máis técnica. Unha axencia de calificación de riscos ven a ser unha empresa que avalía mediante modelos matemáticos se un investimento nun produto (financeiro, polo xeral) é arriscada, valorando de forma numérica a cantidade de risco que se experimenta nun determinado investimento. No seu inicio, este negocio era un servizo de información que se prestaba a un grupo pechado de subscriptores do mesmo para aumentar a eficiencia do mercado, reducindo riscos e custos tanto das empresas que prestaban diñeiro como das que o pedían prestado. (E aínda funciona así hoxe no caso de pequenas axencias, menos do 10% do volume total do mercado).

Cal é o seu poder real?
O seu poder reside nunha perversión do propio sistema. As axencias proporcionaban información a un grupo de empresas que pagaban por ela. Ó mesmo tempo, a información podía ter como obxecto ás propias empresas. E está claro, quen che paga, igual deixa de facelo se transmites mala información sobre a súa situación. En consecuencia, a información debe ser boa.
A segunda parte é evidente: para que esperar a que unha empresa, goberno, etc., pida unha calificación sobre os riscos de investir nela? Unha axencia podería elaborar dita calificación e logo presionar á empresa a cambio de non emitir unha mala valoración coa fin de obter un bo pago a cambio dos seus servizos (non solicitados).
E dado que o 90% do mercado mundial está en mans de tres axencias norteamericanas, máis unha cuarta chinesa, non hai moito máis que pensar... mal, claro.

Por que isto é un problema?
Aparte da perversión do sistema antes exposta, existe un conflito de intereses moi claro proveniente das desregulacións liberalizadoras nos mercados estadounidenses producidas desde a época da administración Reagan e sucesivas, especialmente republicanas, durante o periodo de bonanza económica, que permitiron que grandes fondos de inversión (e/ou especulación) formasen parte do accionariado das axencias. A seguinte pregunta é evidente: Poderían ter as axencias interese en producir unhas determinadas valoracións, independentes da realidade, coa fin de aumentar os beneficios dos fondos que as controlan en parte? A resposta afirmativa é inmediata.

Como afecta isto ás empresas?
A cousa está clara, a cualificación negativa dunha empresa fará fuxir ós investidores cara outro mercado, e como consecuencia, o estado económico da empresa empeorará. É obvio dicir que a factura, como é tradicional, empezará a pagarse pola parte do organigrama en forma de empeoramento das condicións de traballo, ou incluso despidos.

E ós estados?
Os estados necesitan recaudar diñeiro para acometer os seus gastos. A forma máis coñecida son os impostos, directos ou indirectos, outra é a emisión de débeda, que ven a ser como solicitar un crédito, pero en vez de facelo a unha entidade concreta, faise de forma aberta, e os investidores mercan dita débeda, que ó cabo dun tempo deberá ser amortizada polo estado, cos seus xuros correspondentes. Xuntando o anterior, podemos pensar que unha mala calificación a un estado, fará menos atractivo investir na súa débeda, co cal o estado deberá ofrecer uns xuros máis altos, que se traducirán en menos cartos dispoñibles no futuro, e máis beneficios para os investidores.
Neste caso é máis delicado, xa que as consecuencias do apartado anterior afectan ó funcionamento dun país ou rexión, e facendo que un país entre en situacións de debilidade extrema como se se víu nos casos de Irlanda, Portugal ou Grecia. E neste caso, o país non despide ós seus habitantes, simplemente debe buscar aumentar os ingresos (impostos) e recurtar os gastos, tendo como branco preferente ás políticas sociais, recurtes en sanidade ou educación, e á propia estrutura do estado, salarios de funcionarios, por exemplo. O que eufemisticamente se chama "socializar a crise", e que falando claro é que os cidadáns paguen a factura.

Como se soluciona isto?
Se non está claro que eu non o sei, porque senón isto sería o "Blog do ministro de Economía", xa o aclaro agora: nin idea!
O que si hai é xente que sabe máis que min sobre o tema, e propón varias cousas:
- A creación dunha axencia europea independente, ante a sospeita dunha certa "guerra económica" contra o euro. (Hai que chegou a afirmar que a III Guerra Mundial leva tempo disputándose sen disparar un tiro, entendendo como tal o intento de cambiar a orde mundial mediante métodos ilexítimos, soa conspiranoico, pero perigosamente verosímil). De todas maneiras, non tería as mesmas tentacións que as xa existentes?
- Con regulacións máis estrictas dos mercados. Quen o fará?
- Pasar das axencias, o que na práctica se traduciría en usar outros métodos de avaliación de riscos menos sensibles á especulación e/ou manipulación.
- Emprender a vía penal contra as axencias... (confeso que, sabendo en que país vivo, case me da un ataque de risa mentres escribía isto) como xa se fixo en Italia e Portugal, e en España vai con caaaalma.

Recomendación:

Por se alguén está pensando en mercar productos Hattori Hanzō e irse ás sedes de Moody's, Standard&Poor's ou Fitch, mellor que o tome con calma. Mellor tirádevos no sofá co dvd e aprendede algo máis sobre a crise no documental "Inside Job", que ilustra algunhas das cousas que nos trouxeron ata esta situación, dándolle a súa parte a estas axencias. E en homenaxe ós sufridos islandeses, deixámolo aquí, de momento, con un Sjáumst fljótlega!

857. Axencias de calificación (I)

"Le ponen una etiqueta "AAA" a una lata de sardinas y... ¡voilá, un bote de caviar!. Y luego se quejan de que les han descubierto el truco."

(comentario anónimo a unha nova na que se conta o descontento das axencias de calificación polo intento do goberno dos EEUU por introducir algo de control nas súas actividades)

(No próximo capítulo: de que vai todo isto)

853. 45 meses

"It's time to taste what you most fear...
...
It's a holiday in Cambodia
where people dress in black...
...
it's a holiday in Cambodia,
where you'll do what you're told..."

(fragmentos de "Holiday in Cambodia", Dead Kennedys, 1980)


"Sangue vermello e relucente cobre o campo e as cidades da nai patria Kampuchea!
Sangue dos nosos espléndidos obreiros e labregos!
Sangue dos nosos combatentes revolucionarios, homes e mulleres!
Sangue que foi transmutado en fervente furia, en fera loita,
o 17 de abril, baixo a bandeira revolucionaria!
Longa vida á abraiante vitoria do 17 de abril!"

(inicio de "Glorioso 17 de abril", himno da República Democrática de Kampuchea, composto probablemente por Pol Pot, e posto en vigor coa nova constitución do 5 de xaneiro de 1976)


A pesar de usar fontes tan dispares, podemos dicir que si, que había homes de negro, que che dicían o que tiñas que facer, e que houbo sangue, moito sangue que acabou derramado polos campos e cidades de Camboxa, aproximadamente a de algo máis de dous millóns de persoas, un xenocidio que se tal vez en número non é o máis importante dos vistos no século XX, ponse rapidamente á cabeza en proporcións cando temos en conta á poboación do país en aqueles momentos, preto dos oito millóns de habitantes, o que sitúa a masacre nun 25% da poboación.

(restos de vítimas do campo de exterminio de Cheoung Ek)

A historia empeza en algún momento do século XX tralo desfile de gobernos e sucesivas turbulencias políticas que cruzaron o territorio: a descolonización francesa, a invasión xaponesa na II Guerra Mundial, a posterior independencia en 1953, a tradicional rivalidade cos seus veciños do Vietnam, e de fondo, a Guerra Fría, durante a cal o Sur de Asia foi un xigantesco taboleiro de xadrez onde as superpotencias da época, a URSS e os EEUU apoiaban/derrocaban a políticos e gobernos segundo os seus intereses de cada momento.

En marzo de 1970, o xeneral Lon Nol deu un golpe de estado, no que derrocou ó príncipe Norodom Sihanuk, convertendo a ata aquel momento neutral monarquía (con toques de mandato divino) na República Khmer, na realidade unha ditadura títere ó servizo do Vietnam do Sur e os EEUU na súa loita contra Vietnam do Norte e os Viet Cong (os charlies de Rambo).

E aquí e onde aparece un descoñecido grupo, os Khmeres Vermellos (os citados homes de negro), nome popular dado ós membros do Partido Comunista de Camboxa, e logo Partido Democrático de Kampuchea (nunca peor escollido o nome), que daquela eran unha guerrilla de ideoloxía confusa, na que se mesturaban un maoísmo extremista, a idealización do campesiñado, ideas anticolonialistas e a rivalidade co veciño vietnamita. Con estes ingredientes, o cóctel non podía resultar máis extravagante... e perigoso, como despois se demostrou.

Aquí é onde empezan a aparecer nomes como Nuon Chea, Ta Mok, Khieu Samphan, un sempre secundario Saloth Sar, ou Ieng Sary (os rastros biográficos de algúns son confusos, xa que existe o costume do cambio de nome, non por razóns de estética nin políticas, senón por tradición budista). Estes homes, que lideraban a guerrilla, foron aproveitando as circunstancias tanto da política internacional, como as da local, e coincidindo coa saída dos estadounidenses do Vietnam, impuxéronse na guerra civil que levaban mantendo contra o estado desde 1968, tanto contra Sihanuk, como logo contra Lon Nol. A novidade da caída de Phnom Pehn, o glorioso 17 de abril de 1975, por aqueles guerrilleiros de negro, pronto deixou paso ó asombro ante o establecemento dunhas medidas políticas resumidas en oito puntos, puntos establecidos un mes máis tarde nun mitin que durou cinco días:

1. Evacuar á xente de tódalas cidades.
2. Abolir tódolos mercados.
3. Abolir o sistema monetario do rexime de Lon Nol e reter o diñeiro revolucionario que había sido impreso.
4. Obrigar a colgar los hábitos a tódolos monxes budistas e poñelos a traballar cultivando arroz.
5. Executar a tódolos líderes do rexime de Lon Nol, empezando polos líderes máximos.
6. Establecer cooperativas de alto nivel por todo o país, con almorzos comunitarios.
7. Expulsar do país a toda a poboación da minoría vietnamita.
8. Enviar tropas ás fronteiras, particularmente á fronteira con Vietnam.

Na práctica, isto supuxo o abandono das cidades, a colectivización do país, a abolición do diñeiro e, de propina, a instauración dun rexime de terror no cal a busca do "inimigo oculto" era unha prioridade.

"Construír o socialismo en Kampuchea consiste en dúas partes, agricultura e industria. A agricultura será modernizada en dez ou quince anos por métodos científicos, construíndo presas de regadío e canles por todo o país. E as presas e canles deberán empezar no próximo año, 1976. A industria será modernizada nun periodo similar de dez a quince anos"

"Coa fin de lograr a construción do socialismo progresivamente e avanzar todos xuntos no periodo fixado, debemos tomar precaucións para depurar coidadosamente ós axentes infiltrados no partido, nas forzas armadas, nas diversas organizacións e ministerios, no goberno, e entre as masas do pobo"

Estas dúas frases, pronunciadas por Nuon Chea no mesmo mitin, resumen o que veu despois, un traslado en masa da poboación a traballar nos campos de arroz e un estado paranoico que vía inimigos en todas partes, e que os eliminaba, literalmente. A morte era unha realidade diaria que se podía presentar a un en forma de tiro na caluga (ou apaleados nos campos de arroz) por motivos tan peculiares como levar gafas ou saber francés, indicios "claros" de interese polos asuntos do estado e posterior transmisión de información ós axentes segredos vietnamitas, multiplicados na imaxinación paranoica dos líderes capitaneados de forma discreta por Pol Pot, que se mantiña na sombra como unha pantasma, sendo case imposible atopar imaxes súas da época e cedendo o protagonismo como presidente a Khieu Samphan.

Entón apareceron nomes que poderán ser lembrados xunto con lugares como Auschwitz, o S-21, que era o nome en clave de Tuol Sleng, antigo colexio de prestixio na capital do país, reconvertido en prisión segreda e campo de exterminio, onde o horror era o amo da situación, e ó igual que en outros sitios, como nos campos alemáns, se levaba un minucioso rexistro das torturas e asasinatos alí cometidos. Existe unha imaxe terrorífica que se conserva hoxe no museo existente no lugar: as miles de fotos que se lles facían os detidos antes de ser torturados e/ou executados e que se expoñen na súa memoria nas antigas aulas da escola, dirixida neste periodo polo sanguinario Duch.

Como rematou isto? En decembro de 1978, aproveitando o debilitamento do país debido á inercia autodestrutiva provocada polo rexime, as tropas vietnamitas invadiron case sen resistencia Camboxa, fuxindo os líderes khmer cara a clandestinidade e buscando refuxio nas selvas e sempre coas sospeitas de colaboración por parte do rexime tailandés, oposto ó vietnamita. Os líderes da desfeita foron librando, en parte grazas ó misterio do que sempre se rodearon, en particular Pol Pot, que non foi localizado (ou se deixou localizar) ata pouco antes da súa morte polo periodista Nate Thayer, ó que concedeu unha entrevista. Ente ancián case buenrollista, que parece deixar na entrevista unha especie de xustificación ou testamento político, morreu pacificamente ó ano seguinte sen pasar polos tribunais, ó igual que varios dos seus cómplices. Pero como podedes ver neste enlace, a formación do tribunal para xulgar os feitos, así como a súa posta en marcha e funcionamento, foron e van lentos, como adoita suceder nestes casos.

Recomendación:

A pesar do que parece evidente, hoxe non vou recomendar ós Dead Kennedys, senón que vou deixar esta páxina web onde podedes ampliar información e profundizar no tema, que atopei buscando información sobre o mesmo; e ademais que naveguedes pola vosa conta pola morea que enlaces que deixa o post, que se o chego a facer no post, tería que facer varias partes para resumir os 45 meses de desvarío que constituíu o rexime de Pol Pot. De feito, podería ter aforrado o post de hoxe e mandarvos dirtectamente alí, pero xa me parecía moito morro coa pouca actividade do blog nos últimos tempos.