827. Menos mal!

"No os preocupéis. Dios es bueno con los tontos."

(La felicidad de los Katakuri. 2001. Takashi Miike)

823. Dous homes e unha elefanta

Topsy era encantadora, con 28 anos, máis ou menos tres metros e cinco toneladas de encanto, que é o que se pode esperar dunha elefanta india da súa idade, aínda que tiña algún arrebato de mal xenio, cousa que tamén se pode esperar dunha elefanta á que o seu coidador borracho lle da para comer un pitillo encendido. O caso é que a Topsy non lle sentou moi ben o tema, agarrou ó insensible bruto (o coidador) coa súa trompa e, en plan debuxo animado, estampouno contra o chan. Coa diferenza respecto ós debuxos animados, que o home non viu as estrelas, senón que chegou ó máis alá de forma instantánea.

Por outra banda, dous homes xeniais mantiñan un enfrontamento por unha cuestión AC/DC, é dicir, por ver cal das dúas formas de uso da electricidade era mellor, a corrente alterna ou a continua. Thomas A. Edison defendía o uso da última a traves da súa empresa General Electric, mentres que o croata Nikola Tesla obtivo apoio nas súas investigacións e patentes respecto ó electromagnetismo por parte do industrial norteamericano George Westinghouse, propietario e fundador da Westinghouse Electric.

E aquí, en 1903, é onde se xunta este trío aparentemente incompatible, pero que, como veremos, para desgraza da elefanta, non o era a nivel de circunstancia histórica.

(Edison, Topsy e Tesla)

Resulta que ademais do incidente co seu coidador no circo Forepaugh, Topsy xa matara a outros dous homes en Texas, as circunstancias non estaban claras, pero a ollos da sociedade neoiorquina, era culpable de asasinato, e xa sabemos como as gastan os norteamericanos co tema da pena de morte, e máis fai cen anos. Na disputa entre Edison e Tesla (ou Edison e Westinghouse) apareceu a demanda por parte da clase industrial de transporte de electricidade a maiores distancias e con maiores voltaxes que a usada para a iluminación. Isto era un problema para Edison, xa que a corrente continúa que producía producía grandes perdas nos transportes en forma de calor. A solución de Tesla era producir voltaxes máis elevadas, co cal reducía as perdas no transporte da electricidade, podendo baixalas despois para o consumo mediante transformadores.

Entón, vendo que o seu negocio se podía vir abaixo, Edison pasou ó ataque e decidiu que se non podía vender as virtudes do seu produto, demostraría de forma clara os perigos do do seu competidor: A corrente alterna era perigosa! E que maior perigo pode haber que que te maten, non?
A partir de experimentos previos con animais pequenos como cans e gatos, Edison inxeniouse para construír un aparello co cal matar animais usando a electricidade e a partir de aquí buscar o momento apropiado para dar un golpe de efecto contra o excéntrico e popular Tesla.

E o momento chegou, Topsy era culpable, merecía morrer (as cousas eran así, e seguen a selo en moitos sitios, non o esquezamos) e aquel tenro amigo dos nenos foi preparado para dar o seu último espectáculo: a súa execución. O influínte Edison amañouse para conseguir que o elefante fose axusticiado no Luna Park en Coney Island mediante un novo método: a "malvada" corrente alterna de Tesla, mediante 6600 voltios que pasaron a través de cables estratéxicamente situados no seu corpo. Para rematar a faena publicitaria, Edison, que non perdía un segundo sen inventar, utilizou un método propio de filmación para gravar o evento e, por suposto, poder difundilo logo polas salas de exhibición de Estados Unidos:

"Se a corrente alterna pode matar un elefante, que non poderá facer con unha persoa?", debeu pensar Edison que cavilarían os preto de 1500 curiosos que foron a ver a execución da elefanta asasina. A modo de xustiza poética, cabe dicir que Tesla deu como resposta unha demostración pública na que fixo pasar corrente alterna a través do seu corpo sen dano algún. E hoxe, todos nós usamos a corrente alterna na vida diaria, aínda que sen esquecer a continua, que é a que usamos en todo tipo de baterías dos múltiples cachivaches que posuimos. En canto a Topsy, en 2003, con motivo do centenario da súa execución, inaugurouse un monumento na súa honra no Museo de Coney Island.

Aínda que, como de todo hai quen tira proveito, alguén vira no método de Edison unha aplicación máis moderna e con menos sufrimento(?) na aplicación da pena de morte e antes do final de Topsy, William Kemmler tivo ocasión, de forma forzosa, de comprobar a eficacia das novidosas (e por desgraza para el, chapuceiras) aplicacións da eléctricidade, pero iso xa é outra historia que será tratada en outro post máis macabro e tenebroso...

Recomendación:

Moi apropiado para o post de hoxe e as súas macabras consecuencias, este tema recomendado por Xoán Carlos, grazas novamente, que me serviu para, buscando por aquí e por alá, atopar a idea da que naceu este post. A canción é "Olor a carne quemada", de 1982, un tema dos inicios de Gabinete Caligari.

821. A memoria minguante

"Entrevistador: ¿Qué le preocupa del porvenir?
Jorge Semprún: La memoria. Están desapareciendo los testigos del exterminio. Bueno, cada generación tiene un crepúsculo de esas características. Los testigos desaparecen. Pero ahora me está tocando vivirlo a mí. Aún hay más viejos que yo que han pasado por la experiencia de los campos. Pero no todos son escritores, claro. En el crepúsculo la memoria se hace más tensa, pero también está más sujeta a las deformaciones. Luego hay algo... ¿Sabe usted qué es lo más importante de haber pasado por un campo? ¿Sabe usted qué es exactamente? ¿Sabe usted que eso, que es lo más importante y lo más terrible, es lo único que no se puede explicar? El olor a carne quemada. ¿Qué haces con el recuerdo del olor a carne quemada? Para esas circunstancias está, precisamente, la literatura. ¿Pero cómo hablas de eso? ¿Comparas? ¿La obscenidad de la comparación? ¿Dices, por ejemplo, que huele como a pollo quemado? ¿O intentas una reconstrucción minuciosa de las circunstancias generales del recuerdo, dando vueltas en torno al olor, vueltas y más vueltas, sin encararlo? Yo tengo dentro de mi cabeza, vivo, el olor más importante de un campo de concentración. Y no puedo explicarlo. Y ese olor se va a ir conmigo como ya se ha ido con otros."

(Entrevista a Jorge Semprún en El País, 19-8-2000)

811. El primer asesinato

"Supe que no había ocurrido

No había asesinato en la pradera

La hierba no estaba roja

La hierba era verde

Supe que no había ocurrido

He llegado a casa cansado

Mis botas están veteadas de suciedad

Para qué sirve predicar

nunca les pasó nada

a los cuerpos asesinados en la pradera

Decid la verdad he fumado hasta

llegar al amor en esta noche inocente

Jamás ocurrió

Jamás ocurrió

No hubo asesinatos en la pradera

Había una casa en la pradera

La pradera en sí era grande y estaba vacía

Era de noche

Era noche cerrada

Había luces en las diminutas ventanas."

(Leonard Cohen. Flores para Hitler.1964)