15/8/11

859. Axencias de calificación (II)


(O peor de todo, é que despois de ver que nas latas de "caviar" había sardiñas, e algunhas xa apodrecidas, seguen á venda no supermercado... e véndense!)

Despois de finalizar o símil alimentario, imos tratar de ordenar un pouco isto, que non é fácil, así que iremos paso a paso e que ninguén espere ter tódalas súas preguntas contestadas ó remate, pero si polo menos un camiño aberto para buscar as respostas.

Que é unha axencia de calificación?
Aparte da resposta que máis de media poboación dariamos despois de "non sei", é dicir, "son uns fillos de ****, uns ****, ...", existe unha algo máis técnica. Unha axencia de calificación de riscos ven a ser unha empresa que avalía mediante modelos matemáticos se un investimento nun produto (financeiro, polo xeral) é arriscada, valorando de forma numérica a cantidade de risco que se experimenta nun determinado investimento. No seu inicio, este negocio era un servizo de información que se prestaba a un grupo pechado de subscriptores do mesmo para aumentar a eficiencia do mercado, reducindo riscos e custos tanto das empresas que prestaban diñeiro como das que o pedían prestado. (E aínda funciona así hoxe no caso de pequenas axencias, menos do 10% do volume total do mercado).

Cal é o seu poder real?
O seu poder reside nunha perversión do propio sistema. As axencias proporcionaban información a un grupo de empresas que pagaban por ela. Ó mesmo tempo, a información podía ter como obxecto ás propias empresas. E está claro, quen che paga, igual deixa de facelo se transmites mala información sobre a súa situación. En consecuencia, a información debe ser boa.
A segunda parte é evidente: para que esperar a que unha empresa, goberno, etc., pida unha calificación sobre os riscos de investir nela? Unha axencia podería elaborar dita calificación e logo presionar á empresa a cambio de non emitir unha mala valoración coa fin de obter un bo pago a cambio dos seus servizos (non solicitados).
E dado que o 90% do mercado mundial está en mans de tres axencias norteamericanas, máis unha cuarta chinesa, non hai moito máis que pensar... mal, claro.

Por que isto é un problema?
Aparte da perversión do sistema antes exposta, existe un conflito de intereses moi claro proveniente das desregulacións liberalizadoras nos mercados estadounidenses producidas desde a época da administración Reagan e sucesivas, especialmente republicanas, durante o periodo de bonanza económica, que permitiron que grandes fondos de inversión (e/ou especulación) formasen parte do accionariado das axencias. A seguinte pregunta é evidente: Poderían ter as axencias interese en producir unhas determinadas valoracións, independentes da realidade, coa fin de aumentar os beneficios dos fondos que as controlan en parte? A resposta afirmativa é inmediata.

Como afecta isto ás empresas?
A cousa está clara, a cualificación negativa dunha empresa fará fuxir ós investidores cara outro mercado, e como consecuencia, o estado económico da empresa empeorará. É obvio dicir que a factura, como é tradicional, empezará a pagarse pola parte do organigrama en forma de empeoramento das condicións de traballo, ou incluso despidos.

E ós estados?
Os estados necesitan recaudar diñeiro para acometer os seus gastos. A forma máis coñecida son os impostos, directos ou indirectos, outra é a emisión de débeda, que ven a ser como solicitar un crédito, pero en vez de facelo a unha entidade concreta, faise de forma aberta, e os investidores mercan dita débeda, que ó cabo dun tempo deberá ser amortizada polo estado, cos seus xuros correspondentes. Xuntando o anterior, podemos pensar que unha mala calificación a un estado, fará menos atractivo investir na súa débeda, co cal o estado deberá ofrecer uns xuros máis altos, que se traducirán en menos cartos dispoñibles no futuro, e máis beneficios para os investidores.
Neste caso é máis delicado, xa que as consecuencias do apartado anterior afectan ó funcionamento dun país ou rexión, e facendo que un país entre en situacións de debilidade extrema como se se víu nos casos de Irlanda, Portugal ou Grecia. E neste caso, o país non despide ós seus habitantes, simplemente debe buscar aumentar os ingresos (impostos) e recurtar os gastos, tendo como branco preferente ás políticas sociais, recurtes en sanidade ou educación, e á propia estrutura do estado, salarios de funcionarios, por exemplo. O que eufemisticamente se chama "socializar a crise", e que falando claro é que os cidadáns paguen a factura.

Como se soluciona isto?
Se non está claro que eu non o sei, porque senón isto sería o "Blog do ministro de Economía", xa o aclaro agora: nin idea!
O que si hai é xente que sabe máis que min sobre o tema, e propón varias cousas:
- A creación dunha axencia europea independente, ante a sospeita dunha certa "guerra económica" contra o euro. (Hai que chegou a afirmar que a III Guerra Mundial leva tempo disputándose sen disparar un tiro, entendendo como tal o intento de cambiar a orde mundial mediante métodos ilexítimos, soa conspiranoico, pero perigosamente verosímil). De todas maneiras, non tería as mesmas tentacións que as xa existentes?
- Con regulacións máis estrictas dos mercados. Quen o fará?
- Pasar das axencias, o que na práctica se traduciría en usar outros métodos de avaliación de riscos menos sensibles á especulación e/ou manipulación.
- Emprender a vía penal contra as axencias... (confeso que, sabendo en que país vivo, case me da un ataque de risa mentres escribía isto) como xa se fixo en Italia e Portugal, e en España vai con caaaalma.

Recomendación:

Por se alguén está pensando en mercar productos Hattori Hanzō e irse ás sedes de Moody's, Standard&Poor's ou Fitch, mellor que o tome con calma. Mellor tirádevos no sofá co dvd e aprendede algo máis sobre a crise no documental "Inside Job", que ilustra algunhas das cousas que nos trouxeron ata esta situación, dándolle a súa parte a estas axencias. E en homenaxe ós sufridos islandeses, deixámolo aquí, de momento, con un Sjáumst fljótlega!


No hay comentarios: