Nestes días vivimos informativamente á sombra do aniversario dos atentados do World Trade Center, rodeados de polémicas sobre a construción de mesquitas, pastores integristas que se comportan como borregos, etc. Como consecuencia desta saturación, pasou case desapercibido outro aniversario, menos importante en canto a dramatismo e importancia político-histórica, pero moi salientable como logro deportivo e persoal: o 50º aniversario da maratón dos Xogos Olímpicos de Roma, celebrado o 10 de setembro de 1960, co corredor etíope Abebe Bikila como gran protagonista.
A historia de Bikila comezou con outro maratón olímpico, aínda que el non fose consciente, xa que naceu o día no que se disputaba o dos Xogos de 1932. Membro dunha familia pobre e numerosa, con 17 anos buscou unha saída para gañar a vida alistándose na Garda Imperial de outro persoeiro da vida pública etíope, nada menos que Haile Selassie (non mencionado, pero presente de espírito en un post anterior, e que merecería outro propio dada a súa peculiar vida). Alí foi descuberto como atleta polo ex-atleta e adestrador sueco Onni Niskanen, que fora contratado polo goberno como adestrador e, de paso, nomeado comandante do exército etíope. En 1956, despois de ver ós atletas que participarían nos Xogos de Melbourne, interésase e participa nos campionatos nacionais das forzas armadas, batendo de forma sorprendente ó ata aquel momento máxima figura do deporte nacional, Wami Biratu. A pesar de todo, Bikila non formaba parte da selección que ía viaxar a Roma para os Xogos Olímpicos, pero, debido a unha lesión de última hora de Biratu xogando ó fútbol, conseguiu un posto na delegación etíope.
E aquí é onde a lenda comeza a tomar forma. Os atletas etíopes corrían patrocinados por Adidas, pero ó contrario de hoxe en día, as marcas non poñían miles de pares de zapatillas a disposición dos atletas, de feito, as que lle deixaron a Bikila non eran do seu agrado e decidiu correr descalzo, cousa que como xa tivera ocasión de comprobar Niskanen, non empeoraba as súas marcas. E alá que se plantou na liña de saída, xunto co seu irmán (esquecido pola historia), facendo que as apostas tiveran todas como tema o mesmo: Canto tempo aguantarían aqueles dous africanos descalzos antes de abandonar a carreira polas rúas da capital italiana?
A resposta empezou a albiscarse no quilómetro 20, o gran favorito, o marroquí Rhadi comprobaba asombrado que non era capaz de descolgar da cabeza da carreira a aquel etíope descalzo. O etíope, sen embargo, non sabía a quen levaba de compañeiro de viaxe, xa que, por despiste, Rhadi puxera un dorsal que usara na proba dos 10000 m (o 185), en vez do que lle tocaba na maratón (o 26). Pouco a pouco foi caendo a noite sobre Roma e os fachos que iluminaban a cidade permitiron ver unha silueta sen zapatillas enfiando a Vía Apia rumbo á meta, no Arco de Constantino, Abebe Bikila acaba de asombrar ó mundo coa súa vitoria e un novo récord do mundo, converténdose, ademais, no primeiro africano en gañar unha medalla olímpica.
Foi recibido no seu país como un heroe, dándose a casualidade que durante a proba pasara por diante do Obelisco de Aksum, expoliado en 1937 polo exército de Mussolini e inmerso en aqueles tempo nun proceso de reclamación para a súa devolución, o que, como curiosidade, non chegou a producirse ata o ano 2005, sendo finalmente reinaugurado no 2008. A partir de aquí, a súa vida profesionalízase e chega a Tokio '64 despois dunhas circunstancias que inclúen un paso polo cárcere por un complot militar, no que non tiña nada que ver, meses antes dos Xogos, e unha operación de apendicite un mes antes. Con todo isto, volve a gañar a maratón, batendo a súa propia plusmarca e sendo primeiro atleta da historia en repetir vitoria olímpica nesta especialidade, pero esta vez xa con zapatillas. En México '68 fai un último esforzo e toma a saída estando lesionado (sen dicir nada) coa fin de facilitar o traballo dos seus compañeiros de equipo e retirándose no quilómetro 15 cunha fisura no nocello e obtendo o consolo da vitoria do seu compatriota Mamo Wolde.
Xa retirado, nese mesmo ano de 1968, sofre un accidente de tráfico na poboación etíope de Sheno, e tras varios meses de tratamentos entre Etiopía e Londres, confírmase a súa hemiplexía, que o terá confinado nunha cadeira de rodas o resto da súa vida sen repoñerse totalmente do accidente, falecendo en 1973, ós 41 anos, en medio da tristura nacional pola perda dun dos seus heroes populares, aquel que asombrou descalzo ó mundo, algo que só volveu a repetir en 1984 a sudafricana Zola Budd, aínda que sen alcanzar as cotas de éxito de Bikila.
A historia de Bikila comezou con outro maratón olímpico, aínda que el non fose consciente, xa que naceu o día no que se disputaba o dos Xogos de 1932. Membro dunha familia pobre e numerosa, con 17 anos buscou unha saída para gañar a vida alistándose na Garda Imperial de outro persoeiro da vida pública etíope, nada menos que Haile Selassie (non mencionado, pero presente de espírito en un post anterior, e que merecería outro propio dada a súa peculiar vida). Alí foi descuberto como atleta polo ex-atleta e adestrador sueco Onni Niskanen, que fora contratado polo goberno como adestrador e, de paso, nomeado comandante do exército etíope. En 1956, despois de ver ós atletas que participarían nos Xogos de Melbourne, interésase e participa nos campionatos nacionais das forzas armadas, batendo de forma sorprendente ó ata aquel momento máxima figura do deporte nacional, Wami Biratu. A pesar de todo, Bikila non formaba parte da selección que ía viaxar a Roma para os Xogos Olímpicos, pero, debido a unha lesión de última hora de Biratu xogando ó fútbol, conseguiu un posto na delegación etíope.
E aquí é onde a lenda comeza a tomar forma. Os atletas etíopes corrían patrocinados por Adidas, pero ó contrario de hoxe en día, as marcas non poñían miles de pares de zapatillas a disposición dos atletas, de feito, as que lle deixaron a Bikila non eran do seu agrado e decidiu correr descalzo, cousa que como xa tivera ocasión de comprobar Niskanen, non empeoraba as súas marcas. E alá que se plantou na liña de saída, xunto co seu irmán (esquecido pola historia), facendo que as apostas tiveran todas como tema o mesmo: Canto tempo aguantarían aqueles dous africanos descalzos antes de abandonar a carreira polas rúas da capital italiana?A resposta empezou a albiscarse no quilómetro 20, o gran favorito, o marroquí Rhadi comprobaba asombrado que non era capaz de descolgar da cabeza da carreira a aquel etíope descalzo. O etíope, sen embargo, non sabía a quen levaba de compañeiro de viaxe, xa que, por despiste, Rhadi puxera un dorsal que usara na proba dos 10000 m (o 185), en vez do que lle tocaba na maratón (o 26). Pouco a pouco foi caendo a noite sobre Roma e os fachos que iluminaban a cidade permitiron ver unha silueta sen zapatillas enfiando a Vía Apia rumbo á meta, no Arco de Constantino, Abebe Bikila acaba de asombrar ó mundo coa súa vitoria e un novo récord do mundo, converténdose, ademais, no primeiro africano en gañar unha medalla olímpica.
Foi recibido no seu país como un heroe, dándose a casualidade que durante a proba pasara por diante do Obelisco de Aksum, expoliado en 1937 polo exército de Mussolini e inmerso en aqueles tempo nun proceso de reclamación para a súa devolución, o que, como curiosidade, non chegou a producirse ata o ano 2005, sendo finalmente reinaugurado no 2008. A partir de aquí, a súa vida profesionalízase e chega a Tokio '64 despois dunhas circunstancias que inclúen un paso polo cárcere por un complot militar, no que non tiña nada que ver, meses antes dos Xogos, e unha operación de apendicite un mes antes. Con todo isto, volve a gañar a maratón, batendo a súa propia plusmarca e sendo primeiro atleta da historia en repetir vitoria olímpica nesta especialidade, pero esta vez xa con zapatillas. En México '68 fai un último esforzo e toma a saída estando lesionado (sen dicir nada) coa fin de facilitar o traballo dos seus compañeiros de equipo e retirándose no quilómetro 15 cunha fisura no nocello e obtendo o consolo da vitoria do seu compatriota Mamo Wolde.
Xa retirado, nese mesmo ano de 1968, sofre un accidente de tráfico na poboación etíope de Sheno, e tras varios meses de tratamentos entre Etiopía e Londres, confírmase a súa hemiplexía, que o terá confinado nunha cadeira de rodas o resto da súa vida sen repoñerse totalmente do accidente, falecendo en 1973, ós 41 anos, en medio da tristura nacional pola perda dun dos seus heroes populares, aquel que asombrou descalzo ó mundo, algo que só volveu a repetir en 1984 a sudafricana Zola Budd, aínda que sen alcanzar as cotas de éxito de Bikila.
Recomendación:
Outras vidas singulares son as que conta Eduardo Mendoza no seu libro "Tres vidas de santos". Un conxunto de tres relatos no que coñecemos as historias de Fulgencio, Dubslav e Antolín. Tres "santos", que como di o autor no prólogo, non teñen nada que ver co concepto eclesiástico da santidade, senón que comparten con aqueles a consagración da súa vida a uns ideais renunciando ó resto das preocupacións diarias da vida da xente corrente. E que ademais teñen a virtude de remontar o nivel que o propio Mendoza parecía estar perdendo despois das súas dúas anteriores novelas.
No hay comentarios:
Publicar un comentario