19. Tulipáns e burbullas

Como veremos máis adiante, non aprendemos da historia, e consecuentecuentemente, tal e como dixo Karl Marx, estamos condenados a repetila, así que imos ir ó principio e facernos eco da historia contada en 1841 por Charles Mackay.

E para empezar a viaxe, imos ir a Holanda, onde en 1559, algo antes de iniciar o noso percorrido, chegan traídos desde Turquía os primeiros tulipáns. A finais de século, o cultivo deste bulbo xa se estendera polo país, en parte grazas á idoneidade dos terreos conquistados ó mar. O tulipán en estado natural non é moi atractivo, pero, debido a un virus (hoxe sábese que inoculado por un pulgón, en aquel momento un misterio), as flores adquirían multitude de novas e variadas cores.

Todo esto, unido á boa situación económica do país en aquel momento, fixo que a xente empezara a comprar os bulbos, creando un mercado sen garantía algunha arredor do tulipán, no que simplemente se especulaba coa súa cor e posible beleza, pero sen ter en conta a súa utilidade.

Ata aquí, poderiamos estar falando dunha moda pasaxeira, pero a partir de 1620, os prezos empezaron a subir, e subir, e subir...
O salario medio anual era duns 150 floríns, mentres que os prezos dos tulipáns non coñecían límites, en 1623 por un bulbo podíanse pagar facilmente 1000 floríns, chegando a alcanzarse por un bulbo da variedade Semper Augustus (o da imaxe) o desorbitante prezo de 5500 floríns.

Ó respecto desta variedade conta Charles Mackay, a anécdota dun mariñeiro que, famento, confundiu un destes bulbos cunha cebola e antes de que o dono, que viña de pagar por el uns 3000 floríns, se percatase, o bulbo xa estaba no estómago do pobre mariñeiro, que inmediatamente foi detido e condenado a seis meses de cárcere (é de esperar que polo menos alí estaría alimentado).

Pero como tódolos contos, chega o final, así que despois da subida final de prezos provocada pola peste bubónica (fixo escasear a man de obra), o día 6 de febreiro de 1637, despois da venda o día anterior de 99 bulbos por 90000 floríns, sucedeu o inaudito: unha poxa por medio quilo de tulipáns con un prezo de saída, ata entonces ridículo, de 1250 floríns, quedou deserta.

A burbulla rebentara, o pánico tomou posicións vendedoras nos mercados e pasou o que era previsible, as hipotecas sobre casas, contratos de traballo gratis durante quince anos, e todo tipo de desvaríos financeiros xurdidos da necesidade da dar entrada a todo a xente no mercado, rica ou pobre, caeron na ruína. Como consecuencia, Holanda, ata aquel momento a máis próspera economía europea, e polo tanto mundial, acababa de quebrar e entrar nunha profunda depresión; os seus habitantes podían adornar as súas roupas con fermosas flores para os paseos por diante das casas que xa non eran súas.

Tal vez, se cambiamos datas, países e tulipáns por, por exemplo, ladrillos, tal vez non nos custe moito poñernos en situación. Comunistas ou non, hai que darlle a razón a Marx e apañar a labazada que nos da a historia. Se buscamos na rede veremos que non son os dous únicos casos, pero parece que estamos condenados a caer unha e outra vez, como émulos de Sísifo.

Recomendacións:

• Se a alguén lle resulta moi árido ler todo o anterior, pode ver un bonito documental da Canle de Historia, no cal conta o fenómeno da Tulipomanía.
• Unha divertida visión de Siniestro Total sobre a economía, o seu tema "Superávit", do seu segundo disco "El regreso". O tema é unha versión de "Go and get it" do grupo holandés, como non podía ser de outra forma, Gruppo Sportivo.

17. Curioseando pola rede

Despois do zombi-post inicial, atopei algunhas cousas máis relacionadas co tema, destacando entre elas "Apocalipsis Z", novela do pontevedrés Manel Loureiro que foi publicada como consecuencia do éxito do blog homónimo, que empezou como unha especie de diario (o que fai moi atractivo como formato, aquí está a primeira páxina para poder ver o formato orixinal) e grazas ó boca a boca foise facendo cada vez máis coñecido ata chegar ó papel.
A cousa foi tan ben que xa hai unha segunda parte, "Los días oscuros", á espera de ser publicada, posiblemente este outono.

Ademais, tamén me chegou este curioso (a cursiva é porque non atopo palabras) vídeo, vía Fran, no que se nos avisa claramente dos perigos das drogas, o que non advirte é dos perigos do vídeo en si, momentazos frikis en sicodélica sucesión crecente. Moi forte o do pelo afro!

Recomendacións:

• Unha vez recuperados, imos dar un xiro radical, rematei onte a novela "Tenemos que hablar de Kevin", de Lionel Shriver, relato en forma de cartas no que podemos apreciar o que é ter un pequeno psicópata na casa, e que introduce algúns temas para debater que poden dar bastante que pensar.
• Por suposto, a novela "Apocalipsis Z".

13. π e 2576980377524

Este é o número que debería ter saltado onte ás portadas dos medios cando tivemos ocasión de ler sobre o novo récord de cálculo de decimais do número PI por parte dun equipo de investigadores xaponeses. E non como lemos en algún sitio, dous trillóns e medio de cifras. Lembremos que os billóns, trillóns, etc. non son o mesmo en español que en países da órbita anglosaxona. (Aquí queda a explicación).
Polo tanto, e para deixalo claro, aproximadamente dous billóns e medio.

Para que? Realmente o cálculo de cifras deste número en si non ten gran utilidade se coñecemos algo sobre a aproximación de erros, xa que con unha cantidade pequena de decimais exactos deste número as necesidades da Física e a Matemática están perfectamente cubertas. A necesidade real deste tipo de cálculos hoxe en día é como banco de probas de novos superordenadores, mediante algoritmos que permiten avaliar de forma obxectiva a capacidade de ditos ordenadores.

Por se alguén ten curiosidade, aquí pode satisfacela plenamente: 16000 decimais de pi; xa sei que ata dous billóns e medio falta moito, pero para ir empezando non está mal, sempre que non queirades emular a Akira Haraguchi, claro.
Non tanto, pero polo menos un pequeno esforzo é o que deberían ter feito os creadores dos créditos de entrada e póster da película "Pi", na cal, como ben nos ilustra este post de Microsiervos, os decimais de pi son incorrectos a partir do noveno. O que si hai que ter claro, como ben cita a película varias veces e que "As matemáticas son a linguaxe da Natureza".

E se ademais de curiosidade, alguén se aburre moito, pero moito, moito, pode cantar a seguinte canción, a letra é moi simple: "Three, one, four, one, five, nine, two, six, five, three, five...". Dado que temos infinitas cifras, podemos facer versión single, versión politono, etc.

Recomendacións:

• En primeiro lugar, o resto dos enlaces da páxina citada de Microsiervos.
• Por suposto, ver a película, densa e enfermiza por momentos, pero curiosa e interesante, tanto polo contido como pola súa estética. Aquí queda un fragmento.
  
• Escoitar a banda sonora da película, onde aparte de temas prestados de grupos como Massive Attack ou Autechre, están os temas compostos por Clint Mansell, dos cales queda aquí o que podemos escoitar cos créditos de entrada da película, Pi R^2.
  

11. De Escocia ó corazón de África

Durante o recente periplo escocés, cando os nosos pasos nos levaron polo castelo de Edimburgo, acabamos visitando no seu interior varias cousas interesantes, como as Xoias da Coroa Escocesa (teñen unha historia bastante curiosa), a Pedra do Destino (outra rocambolesca historia), e o non menos interesante Museo da Guerra, onde me atopei de casualidade coa biografía do explorador Mungo Park.

A historia de Park e as súas dúas expedicións ó río Níxer está perfectamente detallada no enlace anterior, pero se queredes unha visión máis atractiva podedes ler, e aquí vai a primeira recomendación deste post, "Música acuática", novela de T. C. Boyle, na que conta esta aventura de forma coral, enlazando varias historias, e tomando algunhas, realmente bastantes, liberdades en canto á cronoloxía, persoaxes, e incluso veracidade da mesma. O resultado, de todas formas, resulta atractivo e interesante, e fai que ben mereza a pena facer un esforzo para rematar as súas case setecentas páxinas.

Recomendacións:

• Se podedes, escoitade a obra de Haendel que lle da título ó libro.
• Outros escoceses, de Glasgow, que aínda que non aparentan tan aventureiros soan moi ben son Belle & Sebastian, aquí vos queda o vídeo do seu tema "Like Dylan in the movies".

7. "A xente pode dicir que non sei cantar...

... pero ninguén podera dicir nunca que non cantei". Así de modesta e contundente era a nosa protagonista de hoxe, a irrepetible Florence Foster Jenkins, para algúns a peor soprano da historia, unha especie de Ed Wood da ópera, etc. A lista de (des)calificativos daría para outro post. Así que para dar un certo nivel imos empezar cun fragmento dunha ópera de Mozart:

"Der Hölle Rache kocht in meinem Herzen,
Tod und Verzweiflung flammet um mich her!..."
("A furia do inferno ferve no meu corazón,
a morte e a desesperación arden en min!")

Como sabía Mozart que alguén ía cantar así?
Pode que tal vez fose consciente que case un século e medio máis tarde despois de compoñer "A frauta máxica" ía aparecer alguén como Florence Foster e proclamar sen vergoña ningunha o seu gusto por cantar a segunda aria de "A raíña da noite", a máis coñecida desta ópera.

Para valorar este post con criterio, primeiro imos escoitar (que non gozar) a interpretación da diva.


Unha vez postos en situación, imos coa súa curiosa biografía:

Nacida como Florence Foster en 1868 en Pennsylvania, e despois de recibir leccións de música na súa infancia, quixo ampliar os seus horizontes musicais viaxando a Europa, o que non lle permitiron seus pais. Trala negativa, fugouse con un médico, Frank Jenkins, co cal casaría, e do cal se divorciaría en 1902. Nesta primeira etapa, traballou como mestra e pianista.

En 1909, o destino, en forma de importante herdanza á morte do seu pai, propiciou un cambio na súa vida. Por fin podía iniciar a súa carreira musical, cousa que fixo tomando leccións, e finalmente, debutando no mundo do bel canto cun recital en 1912. A morte da súa nai en 1928, fixo que a súa economía lle permitise continuar a galope pola senda do seu delirio musical, acompañada polo seu pianista Cosmé McMoon, do que se conta que poñía caras raras mirando ó público para facer burla da cantante. Mostra da súa alta autoestima musical era a súa resposta ás habituais e feroces críticas: "Son só rivais consumidos pola envexa profesional".
Cabe destacar tamén que era apreciada como organizadora de eventos sociais benéficos a favor de xoves músicos, nos que tiña asistentes habituais tan ilustres como o tenor Enrico Caruso.

En pleno alarde de divismo, sometía ós aspirantes a ter entradas para os seus recitais a unha entrevista no seu hotel, e só despois lles permitía comprar unha entrada, que segundo dicía "só estaban á venda para os auténticos amantes da música". Cada ano daba un concerto privado, ó que só se podía asistir por invitación, para 800 persoas no hotel Ritz-Carlton de New York, tendo un éxito inmenso, non se sabe moi ben se por rirse do seu escaso arte ou se de forma sincera os asistentes gozaban da música. Outro dos factores que contribuían á expectación era a posta en escea, dado que podía cantar como na portada do disco que vemos no inicio do post, ás de anxo incluídas.

De aquí a gravar discos, só había un paso, que, coa combinación mortal que forman a ignorancia e o atrevemento, foi dado de forma firme e decidida. Gravou nove arias, que foron distribuidas en cinco discos, hoxe editados en cd, dous deles con títulos tan suxerentes como "The glory (????) of the human voice" e "Murder on the high C's" ("Asasinato en do de peito", pérdese o xogo de palabras coa tradución).

En 1943, despois dun accidente nun taxi, descubriu que podía cantar "un fa máis alto que nunca", co cal, xenio e figura, non só non denunciou á compañía de taxis, senón que lle enviou unha caixa de puros ó conductor en mostra de agradecemento. O 25 de outubro de 1944, ante a insistencia dos seus admiradores programou un concerto no Carnegie Hall de New York, para o cal as entradas foron esgotadas con semanas de anticipación. Ironías do destino, un mes despois deste triunfo, e tal vez chea de felicidade, a nosa protagonista deixou este mundo.

Recomendacións:

• En primeiro lugar, e como desagravio, escoitemos a Natalie Dessay cantar a citada aria. (No enlace do inicio explícase que é o que pasa neste acto e o porque do coitelo)
• Para suavizar algo, outra voz feminina estremecedora e marabillosa, Dulce Pontes, cantando "Alma Guerreira", do seu disco "O primeiro canto". Na parte dereita da pantalla podedes ver a letra completa en (más información).

5. Stieg Larsson: Millennium

Xa rematei de ler a triloxía "Millennium", cos seus longos títulos incluídos, e, para que negalo, entretén e está ben escrita; é máis, xa a recomendo agora sen chegar ó habitual apartado final. Dado que o verán é longo e aburrido, tampouco é para tanto ler algo máis de dúas mil páxinas. Aparte de deixar a biografía máis ou menos estándar do autor, comento algúns detalles:
- a súa desaparición foi tan imprevista, sen testamento, que agora hai un litixio entre os familiares e a súa compañeira pola herdanza
- a morte tivo un punto cómico e macabro, morreu dun infarto despois de subir sete pisos a pé porque o ascensor do seu lugar de traballo non funcionaba aquel día
- o autor era coñecido antes polos seus traballos nos que se adicou a denunciar as actividades dos grupos de extrema dereita, sendo incluso requerida a súa colaboración por corpos de policía como Scotland Yard

No respectivo ás novelas da serie, parece que ó igual que os Estados Unidos despertaron do soño dos felices anos 50 co ruído dos tiros na cabeza de J. F. Kennedy, en Suecia o soño dourado do estado de benestar da socialdemocracia tamén tivo un brusco despertar, ou cando menos, está escurecido por bastantes sombras. Da inxenuidade da sociedade ilustra moito que nos asasinatos do primeiro ministro Olof Palme, en 1986, ou da ministra de Asuntos Exteriores Anna Lindh en 2003, hai un denominador común que é a oposición de ambos a levar escoltas, ou a vivir en residencias oficiais (impensable nun país "moderno" como o noso).

Larsson presenta ó longo de toda a serie un estado moderno, con iconas mundiais como IKEA, pero ó mesmo tempo ofrece unha visión do interior do mundo empresarial e das institucións do estado que nos fai esquecer todo atisbo da inxenuidade antes mencionada. En todo momento está presente como unha constante a denuncia da violencia contra as mulleres, e con pinceladas ocasionais podemos intuir a denuncia da corrupción e os abusos por parte de poderes e persoas que actúan como se estiveran por riba do ben e do mal.

A nivel persoal, por incordiar máis que nada, destacar a relación da persoaxe de Lisbeth Salander e as matemáticas, e en particular co Teorema de Fermat, onde o paralelismo coa propia historia de Fermat é evidente... e non conto máis, que xa recomendei que o lerades.

Recomendacións:

• Supoño que estaredes pensando que vou recomendar algo sueco, pois si, pero antes lembrar que onte empecei o día lendo que nos deixara Willy DeVille, que ben se merece unha despedida, aquí queda o seu "Spanish Stroll" (non é un vídeo de gran calidade, pero tampouco hai moito máis)
• Respecto a Suecia, non vai ser ABBA, nin tampouco ningún dos grupos de contundente metal nórdico, senón algo máis tradicional, Hedningarna, que para min teñen máis contundencia que algúns dos anteriores e que sorprendentemente cantan en finlandés (lede a historia do grupo para saber o motivo). Para mostra, "Vargtimmen" do álbum Trä.
  

3. Ivan Renko: unha lenda do baloncesto

Corría o mes de Xaneiro da temporada 1992-93 da liga de baloncesto universitario dos EEUU, a famosa NCAA, cando no seu programa de televisión dos domingos de media hora de duración, Bobby Knight, mítico adestrador da Universidade de Indiana (os coñecidos Hoosiers, cos que, por exemplo, gañou o título de 1976 cunha marca de 32 victorias e 0 derrotas) que atendía as preguntas dos xornalistas, interrompeu a pregunta dun deles para dar unha primicia que dicía podía cambiar o destino do equipo: estaban a punto de fichar a Ivan Renko, un descoñecido croata de 2'07 m de altura e 104 kg de peso, xogador dunhas condicións técnicas asombrosas; o tema estaba case feito e ademais víase facilitado pola guerra dos Balcáns, o que facía que a saída do país fose incluso apetecible para o xogador. Dando máis detalles, contou que soubo do xove portento durante o verán anterior a través dun adestrador español ó que coñecera facía uns vinte anos.
O bombazo estaba servido, aínda que había problemas, o sistema de acceso á NCAA e algo complicado e ademais a plantilla de Indiana xa estaba pechada, pero esto eran pequenas minucias para a bóla de neve que empezaba a rodar imparable cara un grupo de persoas, os scouts (cazatalentos deportivos). Porque, efectivamente, a nova non era casual, estaba dirixida, tan dirixida que era falsa, Ivan Renko NON EXISTÍA! Pero aparte de algunha sospeita, o único que sabía a verdade era o propio Knight, que o debía estar pasando en grande vendo o circo que montara.
Houbo "expertos" que empezaron a dar todo tipo de opinións sobre o xogo de Renko, as súas cualidades, defectos, características, etc. Un fan do equipo que traballaba no aeroporto e afirmaba ter visto nunha lista de embarque o nome do xogador, o que facía supoñer como algo inminente a súa chegada. Outros chegaron a falar do Larry Johnson branco, esto xa eran palabras maiores, aínda que a chegada ó cumio do despropósito foron as declaracións dun coñecido scout, Clark Francis, que afirmaba ter visto xogar a Renko e que "non era para tanto". Outro chegou a negar nun programa pola noite a súa existencia para afirmar á mañá do día seguinte que existía e a fichaxe estaba practicamente feita.
Os días foron pasando e o portento balcánico non aparecía, todo o mundo sospeitaba do engano, pero Bobby Knight pasou á ironía: "Creo que o éxito que coroará a miña carreira será poder adestrar a Ivan Renko", ou como se desfixo del, eso si, sen admitir o engano (cousa que só fixo anos máis tarde, incluso adica un capítulo da súa autobiografía a este asunto): "Non sei como me vou amañar con el, coa boa prensa que ten. De feito, estou pensando honestamente en non deixar que veña para o equipo"
En fin, unha gran perda para o baloncesto, aínda que non a única, podedes indagar na rede sobre Eusebio Ariel Frodosini e a historia de como foi inventado. Ou ben, se tedes algunha curiosidade polo béisbol, tampouco estaría de máis coñecer a Sidd Finch, fantástico xogador dos anos 80. E para rematar, a espectacular uzbeka, Simonya Popova, destinada no outono de 2002 pola revista Sports Illustrated a arrasar nas pistas de tenis do mundo enteiro, tan virtual a súa historia como a súa foto, creación de ordenador.

Recomendacións:

• Non por falso, senón polo asombrosas que poden ser algunhas das súas historias, recomendo ler "Error humano", de Chuck Palahniuk (algún día volverei sobre el), colección de artigos tan bizarros como o que conta o Festival do Testículo de Rock Creek Lodge, Montana, ou o combate anual de colleitadoras que ten lugar en Lind, pobo de 462 habitantes no estado de Washington. No libro aparecen ademais vivencias persoais, como o relativo ó asasinato do seu pai, e unha parte con entrevistas a persoaxes tan peculiares, e interesantes, como Marilyn Manson.
• Na parte musical, a estremecedora versión de "Sweet dreams (are made of this)" de Eurythmics por parte do propio Manson.
 

2. The Zombie Survival Guide

Publicado en España como “Zombi: Guía de supervivencia”, parece unha inmensa tontería, e aínda máis, posiblemente o sexa. Pero unha vez que empezamos a ler este libro como un divertimento e levamos unhas poucas páxinas, descubrimos que estamos razoando sobre os consellos que Max Brooks (fillo de Mel Brooks e Anne Bancroft, a inesquecible Mrs. Robinson que seducía a Dustin Hoffman) nos ofrece para sobrevivir a un ataque zombi, e incluso pensando como poder aplicalos en caso de necesidade. Dun modo totalmente científico, o autor parte da hipótese de que converterse nun zombi é algo causado por un virus chamado Solanum, que provoca que o cerebro non necesite osíxeno e fai que o organismo continúe aparentemente vivo a pesar de non realizar as súas funcións vitais. Dito virus só se transmite a través do contacto de fluídos, xeralmente por mordeduras. A partir de aquí establece de forma meticulosa todo un conxunto de normas e consellos que inclúen todo o relativo, e quen sabe se necesario, a:

- mitos e realidades dos zombis
- armas e técnicas de combate
- como defenderse
- como escapar
- como atacar
- como sobrevivir nun "mundo zombi"

Finalmente, hai un apartado no que se detallan diversos ataques destes seres "documentados" ó longo da historia, desde o 60000 a.C. ata a actualidade, o que ilustra a modo de exemplos prácticos todo o descrito nos capítulos anteriores.

En fin, toda unha guía apropiada para aqueles que gustan de estar preparados para todo.

Recomendación:

• Do mesmo autor: "World War Z" (Unha historia oral da Guerra Mundial Zombi)
• Para escoitar: algo máis poético, pero tan tenebroso ou máis que os non-mortos, o tema “La libertad”, do álbum Tormenta de tormento (1991) de Corcobado y Los Chatarreros de Sangre y Cielo.