16/10/09

67. Ladróns de cadáveres


Como contaba no post anterior, este verán en Edimburgo visitamos un cemiterio de noite (de forma legal), en concreto o de Greyfriars, onde ademais de contarnos a historia de Bobby, o can que seguía visitando ó seu dono en dito cemiterio despois da morte deste, nos contaron algunhas cousas algo máis tenebrosas. Eso si, aderezadas con uns toques de humor macabro que case nos facían esquecer o frío, moito, pero que moito frío, que facía a esas horas en tan plácido, apacible e tenebroso lugar.

Despois de ilustrarnos con un noxento luxo de detalles sobre as malas condicións de vida de finais do século XVIII, as enfermidades, os seus síntomas e consecuencias (nunca se me ocorrera pensar nunha guía turística falándome da peste bubónica de forma humorística), como dicía, despois deste preámbulo entramos en materia, polo menos na que teño interese en contar hoxe: a do roubo de cadáveres.

A principios do século XIX, parece ser que as facultades de Medicina non andaban moi ben de suministro en canto a corpos de seres humanos (mortos, por suposto) para as leccións de anatomía e dada a particularidade das leis británicas da época pola cal os corpos mortos non eran propiedade de ninguén, nin siquiera da familia, xunto coa necesidade das facultades, floreceu unha nova actividade económica, a dos chamados resurrecionistas, que como o seu nome non indica, adicaban as noites a saquear as tumbas, pero non para levar as pertenzas do difunto, senón ó propio difunto para a súa posterior venda. (Novamente, os meus agradecementos á nosa guía por informarnos sobre os detalles máis truculentos). Outro detalle que contribuía á carestía de corpos foi a diminución no número de execucións a principios deste século, o que, dito sexa de paso, tamén fixo desaparecer o tétrico espectáculo da disputa polos corpos dos executados entre aqueles que logo os querían vender.



(Aquí podemos ver a dous voluntarios recreando os feitos a plena luz do día)

O que podemos ver na foto é unha tumba no cemiterio da catedral de Glasgow, cidade na que, dado o afán de rapiña dos ladróns de tumbas, chegou a constituirse unha Sociedade de vixilantes dos cemiterios para facer gardas e evitar os roubos dos cadáveres, sociedade que chegou a contar con uns dous mil membros, os cales gardaban as tumbas permanentemente ata garantir con un tempo prudencial (xeralmente meses) que a descomposición do corpo o fixera inservible para a súa venda. Ó mesmo tempo, as construccións funerarias empezaron a parecerse a xaulas como as da foto con teitos incluidos coa mesma finalidade, e incluso cambian as leis, chegando á castigar coa pena de morte o roubo de efectos dos cadáveres para obrigar a que os posibles ladróns tivesen que pasar máis traballo en levar unicamente o corpo espido, o que facía tamén máis complicada a súa posterior venda, xa que debían presentar un bo estado (dentro do que se lle pode aplicar esta definición a un cadáver, claro), máis difícil de conseguir se había que andar manipulando a mercancía.

Nota para a reflexión: Podías ser executado por roubarlle a roupa a un morto, pero polo contrario, saír totalmente indemne de roubar o propio morto.

Neste estado de cousas, apareceron dous xa famosos persoaxes da historia criminal escocesa, Burke e Hare. Estes dous individuos adicábanse a saquear tumbas nos cemiterios de Edimburgo para logo vender os cadáveres por unha módica suma ó doutor Robert Knox, que logo os utilizaba nas súas leccións sen facer máis preguntas. Os dous William, Burke e Hare, pronto caeron na conta de que o de saquear tumbas non era traballo para eles debido a varios factores como o infernalmente frío e húmido clima escocés, a vixilancia dos cemiterios ou a competencia neste peculiar sector económico. Despois dunha profunda reflexión, a conclusión era evidente: para manter o negocio en marcha, o mellor era fabricar eles mesmos a mercancía, neste caso os cadáveres, e como daquela a Xenética aínda era unha ciencia imaxinaria, só quedaba unha vía, o asasinato, iso si, coidadoso, para obter cadáveres presentables.

Durante a duración da súa incomprendida actividade empresarial, estes dous seres chegaron a matar en apenas once meses entre 1827 e 1828, que se saiba, un total de dezasete persoas (ó contrario que a nosa guía, aforrareivos os detalles acerca do método, aínda que como curiosidade, esta forma de matar pasou ó vocabulario inglés como burking, do nome de Burke). Unha vez descubertos e detidos, e ante as dúbidas da fiscalía sobre a solidez das probas, Hare obtivo un trato coas autoridades e a cambio de librarse de ser aforcado e cumprir unha cadea perpetua, confesou todo inculpando a Burke, que foi sentenciado a morte e executado publicamente en Edimburgo a principios do ano 1829.

Ironías da vida, ou neste caso, da morte, o corpo de Burke foi diseccionado publicamente ó igual que os das súas vítimas nunha lección de anatomía no Medical College de Edimburgo, onde no seu museo está hoxe exposto o seu esqueleto. Robert Knox saíu libre de todo o tema e simplemente substituíu a Burke e Hare por outros ladróns de cadáveres para continuar as súas leccións coa discreción habitual. Legalmente, as consecuencias foron un cambio na lei para facilitar o acceso por parte das facultades de Medicina a cadáveres non reclamados. O resto é historia e, para que negalo, un inxenioso atractivo turístico da cidade de Edimburgo.


Recomendacións:

No hay comentarios: